Rozdział 1 Wstęp

„Badania w zakresie pieniądza są w wyższym stopniu niż wszystkie inne działy ekonomii dziedziną, w której złożoność jest wykorzystywana w celu zaciemnienia lub ominięcia prawdy, a nie w celu jej ujawnienia.”

John Kenneth Galbraith, “Pieniądz. Pochodzenie i losy”

Głównym celem tej książki jest wyjaśnienie czym naprawdę jest Nowoczesna Teoria Monetarna, której właściwa nazwa powinna brzmieć tak jak w tytule (w tekście będę się posługiwał obiema nazwami oraz skrótem MMT). Jeśli kiedyś zastanawialiście się nad takimi sprawami jak deficyt budżetowy, dług publiczny, podatki, stopy procentowe, inflacja czy bezrobocie to właśnie ta teoria jest w stanie Wam te kwestie wyjaśnić.

Niestety większość prowadzonych publicznie dyskusji pokazuje jak skromna jest wiedza o współczesnych systemach monetarnych. To z kolei jest efektem, między innymi, małej liczby publikacji, które kompleksowo i przystępnie przedstawiają opisującą je teorię. Na przykład, obecnie w języku polskim dostępna jest tylko jedna książka o MMT: „Nowoczesna Teoria Monetarna MMT. Wprowadzenie do makroekonomii suwerennych systemów monetarnych” L. Randalla Wray’a.

Jak widać, książka podzielona jest na cztery rozdziały. Poświęcone są one odpowiednio: genezie tej teorii (rozdział I), analizie funkcjonowania polityki monetarnej (rozdział II) oraz fiskalnej (rozdział III) w Polsce z punktu widzenia MMT, a także ocenie możliwości wdrożenia programu gwarancji zatrudnienia w Polsce (rozdział IV).

W rozdziale pierwszym wyjaśniam w jakim stopniu teoria ta jest “nowoczesna” i “współczesna”. Jak się pewnie domyślacie, nikt nie dostał olśnienia po uderzeniu w głowę plikiem banknotów a MMT jest rezultatem połączenia i reinterpretacji prac wielu poprzedników. Wśród nich istotną rolę odgrywa Polak - Michał Kalecki.

Rozdział koejny zaczyna się od zaskakującego wniosku wynikającego z prostych działań matematycznych. Następnie pokazuję, w jaki sposób odbywa się emisja pieniądza i kto za to odpowiada (mała podpowiedź - nie tylko bank centralny). Okazuje się, że państwo będące emitentem własnej waluty nie zadłuża się tak, jak gospodarstwa domowe, gdyż nie może zbankrutować. Wbrew pozorom nie budzi to kontrowersji wśród ekonomistów. Nie ma natomiast zgody, co do wpływu emisji na inflację. MMT wskazuje, że prawdziwym ograniczeniem poziomu wydatków publicznych są czynniki realne, w postaci wolnej siły roboczej i dostępu do surowców, a nie czynniki finansowe takie jak wielkość długu.

W ten sposób dochodzimy do rozdziału trzeciego, który zaczyna się od rozważań co powinno być najwyższym celem polityki ekonomicznej państwa. Następnie pokazuję, jak teoria współczesnych systemów monetarnych wyjaśnia rolę budżetu państwa i banku centralnego w realizacji tego celu. Pojawia się tutaj zagadnienie kto jest ważniejszy, szef banku centralnego czy minister finansów oraz kwestia demokratycznej kontroli nad decyzjami związanymi z emisją pieniądza. Myślę, że w tym rozdziale czeka Was najwięcej niespodzianek i nieintuicyjnych wniosków. Jeśli zastanawialiście się kiedyś dlaczego miliardy euro z Unii Europejskiej i miliardy złotych z tarczy antykryzysowej nie wywołały inflacji, to w tym rozdziale znajdziecie odpowiedź.

Jeśli mieliście tą nieprzyjemność bycia osobą bezrobotną lub warunki w pracy powodują u Was załamanie nerwowe to zainteresuje Was szczególnie rozdział czwarty poświęcony programowi gwarancji zatrudnienia, jako alternatywy dla armii bezrobotnych. Po przeczytaniu poprzednich rozdziałów nie będzie dla nikogo zaskoczeniem, że istnienie bezrobocia jest świadomym wyborem politycznym, a nie “naturalną” koniecznością. Państwo oferując pracę każdej chętnej osobie, nie tylko pomaga poszczególnym obywatelom i obywatelkom ale również stabilizuje gospodarkę i ogranicza inflację. Oferując zaś alternatywę do pracy w firmach prywatnych, tworzy minimalne warunki jakości pracy. Dowiecie się również jaka mogłaby to być praca i ile by to kosztowało.

Ta książka online jest dostępna na licencji

Jeśli chcecie ją wykorzystać w celach naukowych, w tym przy pisaniu prac licencjackich lub magisterskich to korzystajcie proszę z wersji drukowanej lub ebooka. Zawiera ona dodatkowe treści pominięte lub uproszczone tutaj. Generalnie, jeśli doceniacie moją pracę rozważcie zakup książki.